dodekaimero
Τα ήθη και τα έθιμα του Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων, στο ΛΟΥΤΡΟ Ελασσόνας.
Σεβαστοί συμπατριώτες και φίλοι του ΛΟΥΤΡΟΥ Ελασσόνας,
είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός, πως τα ήθη και τα έθιμα σε κάθε τοπική κοινωνία, διαμορφώνονται στο πέρασμα του χρόνου, κατά κείνον τον εύλογο τρόπο, που εξυπηρετεί τις υφιστάμενες κάθε φορά κοινωνικές ανάγκες και τις ειδικές, τοπικές συγκυριακές ιδιαιτερότητες. Έτσι και τα έθιμα του Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων στο ΛΟΥΤΡΟ της Ελασσόνας, μέχρι σήμερα έχουν υποστεί ποικίλες τροποποιήσεις και προσαρμογές, αλλά τούτη τη στιγμή, θα περιοριστούμε στην περιγραφή της δομής τους, που διατηρήθηκε μέχρι τα μισά περίπου της δεκαετίας 1960 – 1970.
Ωστόσο θα πρέπει να σημειωθεί, πως οι εορταστικές δραστηριότητες αυτών των ημερών, κατά βάση είχαν πολύ έντονο διονυσιακό χαρακτήρα, επηρεασμένο προφανώς από τις αρχαιότατες γιορτές της περιοχής, που γίνονταν κατά την περίοδο του χειμερινού ηλιοστασίου. Γι’ αυτό παρατηρούνται συχνά και πολύ έντονα, πολλά περιπαιχτικά και σκωπτικά στοιχεία.
Κόλιαντα (24 Δεκεμβρίου)
Η εορταστική περίοδος, ξεκινούσε από την παραμονή των Χριστουγέννων την 24η Δεκεμβρίου, τα Κόλιαντα όπως χαρακτηριστικά λέγεται αυτή η μέρα στο ΛΟΥΤΡΟ, δηλαδή η μέρα των καλάντων.
Οι τελετουργικές δραστηριότητες, άρχιζαν από τ’ άγρια χαράματα όπως λέμε, με το άναμμα του τζακιού από τον γηραιότερο άνδρα του σπιτιού, ο οποίος τοποθετούσε πολλά πουρνάρια στην εστία. Όλη η οικογένεια μαζεύονταν γύρω από το τζάκι κι αυτός άναβε τη φωτιά. Μόλις οι φλόγες τύλιγαν τα πουρνάρια κι ακριβώς στο πλήρες φούντωμά τους, γύριζε προς την οικογένειά του και τους καλημέριζε λέγοντάς τους:
«Καλημέρα, χρόνια πολλά, ήρθε ο Χριστός και μας έφερε τα παιδιά, τα εγγόνια, γεννήματα, αρνιά, κατσίκια κι όλα τα καλά!»
Κατόπιν τα παιδιά ξεκινούσαν για τα κάλαντα φωνάζοντας στους δρόμους:
«Κόλιαντα Χριστός γινιέτι (γεννιέται) κι του γουρούνι γκιλιέτι (κυλιέται)! Δώσι μι μπάμπου κλούρα, μη σι τσακίσου ’ν’ (την) ψούρα (μαγειρικό σκεύος) κι μι τι θα φας φασούλια!;»
Η νοικοκυρά του σπιτιού, ζύμωνε με απλό κι ελαφρώς αλατισμένο ζυμάρι τις «κουλούρες» και τις έψηνε στις πλάκες του τζακιού, όταν αυτές ζεσταίνονταν αρκετά, τραβώντας τα κάρβουνα και σκουπίζοντας στοιχειωδώς τις στάχτες από πάνω τους. Απ’ αυτές τις κουλούρες, μερικές κρατιόνταν για τα παιδιά που θα πήγαιναν στο σπίτι της για τα κάλαντα. Τις περνούσε στη μακριά ξύλινη βέργα που κρατούσε ο αρχηγός κάθε ομάδας και η οποία μονάχα στη βάση της, διατηρούσε τις προεξοχές των διακλαδώσεων, για να μην πέφτουν οι κουλούρες. Το γέμισμα της βέργας με κουλούρες, ήταν κι ο ιδιαίτερος στόχος των ομάδων!
… … …
Διαβάστε εδώ ολόκληρο το άρθρο PDF .
